#грошы #асабісты бюджэт #уклады (дэпазіты) #падаткі

Кожны грамадзянін, які працуе ў Беларусі, выплачвае з заработнай платы звычайна 13 працэнтаў падаходнага падатку (паколькі ва ўстаноўленых законам выпадках ёсць іншыя стаўкі падатку). Гэта значыць, свой заробак вы атрымліваеце ўжо за мінусам гэтых сум.

Вы атрымліваеце заработную плату і нават не задумваецеся пра тое, колькі падаткаў заплацілі? Калі так, то вы наёмны работнік і падаткі ў вас утрымлівае і пералічвае ў бюджэт ваша прадпрыемства. Інакш кажучы, у гэтым выпадку падатковым агентам выступае ваш работадаўца.

Ёсць людзі, якія самі плацяць падаткі. Гэта ўсе, хто не з'яўляюцца наёмнымі работнікамі, а менавіта: рамеснікі, самазанятыя, людзі, якія выплачваюць падатак на прафесійны прыбытак, індывідуальныя прадпрымальнікі. У кожнай з гэтых катэгорый свае ўмовы падаткаабкладання. Напрыклад, для тых, хто плаціць падатак на прафесійны даход, асноўная стаўка падатку складае 10 працэнтаў. Для індывідуальных прадпрымальнікаў - 20% і г.д. Таму калі вы вырашылі выйсці ў самастойнае плаванне, памятайце, што разам са свабодай прыходзіць і адказнасць. Цяпер вам самім трэба сачыць за ўсімі зменамі заканадаўства, разбірацца ў нюансах, каб зразумець, калі, куды, колькі і як заплаціць падаткі.

 

Падаткі ў асаблівых выпадках

Можа быць і такое, што вы як наёмны работнік усё роўна павінны самі заплаціць падаткі. Гаворка ідзе пра даходы, атрыманыя па-за месцам асноўнай працы, за якія не нясе адказнасць ваш работадаўца.

Напрыклад, вы павінны заплаціць падаткі, калі здаеце ў арэнду кватэру (пакой, гараж, інш.), калі вы атрымалі грашовы перавод з-за мяжы ад чалавека, які не з'яўляецца вашым сваяком, або даход за мяжой. Калі вам падарыў нерухомасць чалавек, які не з'яўляецца вашым сваяком, і яна каштуе больш за 9338 рублёў, трэба заплаціць падаходны падатак.

Ва ўсіх выпадках вы можаце даведацца пра алгарытм і суму падатку ў падатковай інспекцыі па месцы вашага жыхарства. Цяпер развіваюцца і дыстанцыйныя сістэмы выплаты падаткаў. Напрыклад, аб вашых падатках вы можаце даведацца праз асабісты кабінет на сайце МПЗ.

Бывае, калі падатак у вас утрымлівае і пералічвае ў бюджэт банк. Напрыклад, калі вы размяшчае ўклад на тэрмін менш за 1 год у беларускіх рублях або менш за 2 гады ў замежнай валюце. З працэнтнага даходу па такіх укладах трэба выплаціць падаходны падатак у памеры 13 працэнтаў. Банк пералічвае вам грошы ўжо за мінусам вашага падаходнага падатку. У гэтым выпадку ён выступае ў ролі падаткавага агента.

 

Якія ёсць ільготы і вылікі

Карысна ведаць, што падатковым заканадаўствам прадугледжваюцца ільготы і вылікі, якімі можна скарыстацца.

Пачнём з ільгот. У Беларусі ад выплаты паходнага падатку вызвалены даходы ад інвестыцый у некаторыя віды каштоўных папер, ад размяшчэння сродкаў на доўгатэрміновыя ўклады ў банках, у выглядзе матэрыяльнай дапамогі (у межах устаноўленых памераў). Ад выплаты падатку на валоданне кватэрай і садовым участкам вызвалены шматдзетныя сем'і і пенсіянеры, яны ж маюць ільготы па транспартным падатку.

Вылікі - гэта сумы, якія аднімаюцца з вашай заработнай платы пры налічэнні падаходнага падатку. Вылікі бываюць па нерухомасці - калі вы стаялі ў чарзе на паляпшэнне жыллёвых умоў і пабудавалі кватэру. У гэтым выпадку вам трэба сабраць і прынесці ў бухгалтэрыю вашага прадпрыемства адпаведны пакет дакументаў. Таксама ёсць вылік на дзіця да 18 гадоў - у 2023 г ён складае 46 рублёў, на дваіх і больш дзяцей - 87 рублёў на кожнае дзіця. Таксама вылік у памеры 156 рублёў прымяняецца, калі ваш месячны заробак меншы за 944 рублёў.

Вылікі прымяняюцца і ў некаторых іншых выпадках. Напрыклад, калі ў вас ёсць добраахвотная медыцынская страхоўка, страхаванне дадатковай пенсіі або поліс страхавання жыцця на тэрмін не меншы за тры гады.

Прымяненне вылікаў вядзе да паніжэння сумы, з якой плаціцца падатак, і адпаведна, самой сумы падатку. Удакладніць усе пытанні, звязаныя з вылікамі, вы можаце ў бухгалтара, каторы ў вашай арганізацыі налічвае заробак.